File shift: schaf voordelen op bedrijfswagens af

Dave Sinardet

 

Tax shift. Het is het nieuwe politieke toverwoord. En terecht. Want al jaren wordt in ons land steen en been geklaagd over te hoge belastingsdruk op arbeid, wat de tewerkstelling zou tegenwerken. Verschuiven dus, die lasten.

 

De politieke vraag is natuurlijk naar waar. De druk om dat naar grote vermogens te doen wordt groter, vanuit een roep naar fiscale rechtvaardigheid. Ook over verschuivingen naar consumptie en milieuvervuiling wordt gesproken.

 

Er blijkt stilaan nog maar één groot taboe te bestaan in het debat over belastingshervormingen: de fiscale ondersteuning van bedrijfswagens.

 

Oorspronkelijk was dit nochtans bedoeld als middel om de lasten op arbeid te verlagen. Ze effectief gewoon verlagen bleek echter te simpel dus werd een systeem uitgedokterd dat loon uitbetaald in auto fiscaal veel interessanter maakte dan loon in euro, zowel voor werkgever als werknemer.

 

Ondertussen rijden er meer dan een miljoen bedrijfswagens rond waarvan de kostprijs oploopt tot maar liefst 4 miljard per jaar. Omdat ook de tankkaart onder het gunstige fiscale regime valt - en dus ook weekendtrips naar de Kust of de Ardennen worden gesubsidieerd - blijken bezitters van bedrijfswagens bovendien veel meer kilometers af te leggen dan wie een eigen auto heeft. Voor wie zelf geen bedrijfswagen heeft: hoe zou u zelf zijn?

 

Terwijl het officiële discours van onze regeringen klinkt dat ze mensen op het openbaar vervoer willen krijgen (wie met trein, tram of bus rijdt heeft redenen om daar zwaar aan te twijfelen), stimuleren ze dus op ongeziene schaal het autogebruik. Naar alle openbaar vervoer samen gaat maar iets meer dan de helft van het bedrag voor de bedrijfswagens.

 

Op zijn minst wel leuk voor de eigenaars en hun werkgevers, zou je dan denken. Maar dat is te snel gedacht.

 

Het land dat wereldleider is in de steun aan bedrijfswagens telt ook twee steden in de top drie van 'the most congested cities in Europe and North-America', namelijk Antwerpen en Brussel. Geen toeval, volgens zowat alle mobiliteitsexperts. Op de Brusselse ring is 1 op 2 auto’s in de ochtendspits een bedrijfswagen. Bouwen we ze zelfs maar met 10% af, zou het fileleed al wezenlijk dalen, volgens transporteconoom Bruno De Borger.

 

De economische kost van al dat stilstaan op de weg valt moeilijk te ramen, maar loopt volgens sommigen op tot 2 miljoen euro per dag. In de Antwerpse regio verwijzen bedrijven die wegtrekken of over investeringen twijfelen niet enkel naar hoge loonlasten, maar steeds meer naar files..

 

Is het niet bizar dat we werkgeversorganisaties daar nooit over horen? Zitten zij evenzeer vast in het kortetermijndenken dat ze vakbonden verwijten? Ze vragen immers wel dat de Oosterweelverbinding zo snel mogelijk wordt uitgevoerd, terwijl zowat elke verkeersexpert weet dat meer infrastructuur simpelweg meer verkeer aantrekt en dat die miljardeninvestering de situatie dus hoogstens enkele jaren kan verlichten, zolang de fundamentele incentives niet veranderen.

 

Intussen is het de belastingbetaler die de quasi gratis bedrijfswagen betaalt - waren we niet allemaal tegen 'gratis-politiek'? - en zo de files subsidieert waarin hij zelf staat. Het systeem gaat niet enkel manifest in tegen het algemeen belang maar ook tegen het individueel belang van wie ervan 'geniet'.

 

Hoe kon dit ooit ingevoerd worden denk je dan? Wel, dat danken we aan het zo geroemde sociale overleg. Dat heeft ongetwijfeld veel merites maar leverde ook miskleunen zoals deze op. Vakbonden wilden loonsverhogingen, werkgevers niet dus werd de factuur naar overheid en samenleving doorgeschoven. Het was ook een manier om de automobielindustrie te ondersteunen. We hebben gezien wat een succes dat werd.

 

Ook bij de OESO geloven ze hun ogen niet en roepen ze ons al jaren op dit absurde beleid te stoppen. Maar aanbevelingen van internationale instellingen worden kennelijk enkel heilig verklaard als ze de traditionele agenda van een belangengroep of partij dienen.

 

Er is nochtans een simpele oplossing: schaf de voordelen voor bedrijfswagens af en investeer die 4 miljard in een échte daling van de belasting op arbeid. Een opslag in euro geven of krijgen is dan niet meer duurder dan een opslag in auto. Wie zijn euro's dan nog steeds wil uitgeven aan auto's blijft daar even vrij in. En anderen krijgen meer vrijheid om hun loon anders te besteden. Meteen sla je twee economische vliegen in één klap door zowel arbeidskost als mobiliteit aan te pakken.

 

Toch zwijgen de meeste partijen hierover. En media dus ook, omdat het niet valt te kaderen in een politiek conflict.

 

Zelfs Groen (!) maakt hier geen groot strijdpunt van. Ja, de bedrijfswagen is voor heel wat mensen een statussymbool. Maar politiek zou ook moeten betekenen dat je de moed opbrengt om mensen uit te leggen dat ze zelf mee slachtoffers zijn van dit beleid. Zeker als je 5 jaar de tijd hebt en er prat op gaat op het eerste zicht onpopulaire maar noodzakelijke maatregelen te nemen.