Fietsen, goed voor iedereen (zelfs voor wie niet fietst)
Welkom! Met deze site wil ik het fietsen promoten! In de bovenste menubalk vind je interessante artikels en kritische columns die ik de voorbije jaren verzameld heb. Sommige artikels gaan over het fietsen zelf, andere gaan bvb. over het beleid. Verder zijn er verschillende illustraties en onderaan deze pagina zijn er inspirerende filmpjes te bekijken, zoals dit uit Kopenhagen.
De fiets: Een logische keuze
Door de toenemende problemen van files, parkeren, fijnstof, klimaat, welvaartsziekten, stress,... wordt de fiets steeds meer een logische en wenselijke keuze. Meer dan de helft van onze verplaatsingen bedraagt minder dan 5 km en de gemiddelde autobezetting is 1,3 personen (bij woon-werk 1,1). In ons dichtbevolkt land worden per persoon meer autokilometers afgelegd dan in dunbevolkte landen zoals Frankrijk en Duitsland. Verder heeft België de bedenkelijke titels van Europees fijnstof- en filekampioen (ondanks het dichtste wegennet ter wereld). Men kan dus gerust stellen dat het autoverkeer in België uit zijn voegen gebarsten is.
Een voordeel van fietsen is dat het niet bijdraagt tot de vele problemen uit de vorige alinea. Het is beter voor je eigen én anderen hun gezondheid. Je staat nooit in de file en je moet zelden parking zoeken. Hoe meer fietsers, hoe veiliger voor fietsers, niet-fietsers en zelfs dieren. Nog een voordeel is dat het in vergelijking met een auto ontzettend goedkoop is en dat je veel onderhoud zelf kan doen. Met de fiets krijg je ook een hogere kilometervergoeding: als je 10 km heen en terug pendelt is een fiets van 1000€ op 1 jaar terugverdiend. Als je bedrijf fietsen ter beschikking stelt is het uiteraard nog voordeliger. Daarnaast heb je met de fiets nooit last van flitspalen of hoge parkeertarieven. In deze tijden van toenemende energieproblemen is er ook maar één voertuig dat echt een verschil kan maken. Elektrische auto's - zeker op grote schaal - zouden die problemen alleen maar vergroten (tenzij ze meer het formaat, gewicht en snelheid van elektrische fietsen aannemen). Tenslotte vind ik fietsen ook leuker dan autorijden, maar dat zal van persoon tot persoon afhangen.
Fietsen heeft weinig nadelen (maar er zijn wel veel vooroordelen over):
-te koud? al fietsend krijg je vanzelf warm en je hebt nooit startkabels of ruitenkrabbers nodig
-te nat? met een regenpak blijf je droog en het regent bijna nooit
-te glad? er zijn spijkerbanden (voor het gemak best op een tweede of oude fiets gebruiken)
-te vermoeiend? de helft van de Belgen beweegt te weinig en bergen kennen we hier niet
-te gevaarlijk? stofmaskers zouden meer levens redden dan bvb. helmen, en de beweging compenseert
-te traag? in steden wint de fiets - geen files, geen parking zoeken, vlakbij de bestemming parkeren
-te grote afstand? met een elektrische fiets geraak je er sneller, of maak er eens een leuke fietstocht van
-te weinig ruimte voor bagage of kinderen? fietsen zijn heel modulair, bekijk hier een andere configuratie van onderstaande fiets. Voor dagelijks gebruik moet je er uiteraard alleen de tassen aanhangen die je dan nodig hebt. Met een cargofiets kan je nog meer meenemen (bekijk hier alle soorten fietsen).
Tijd en geld
Over een grotere afstand ben je sneller met een auto, maar je kan ook de volgende bedenking maken: In vergelijking met een auto is een fiets zodanig goedkoop dat je (of je partner) 4/5e zou kunnen werken, als dat geen tijdswinst is! Volgens deze berekening kost een heel leven autorijden meer dan een huis. Zo ben je tijdens je loopbaan al gauw 10 jaar of langer voor auto's aan het werken. Als je dagelijks naar je werk fietst moet je ook geen vrije tijd 'opofferen' om te gaan sporten en in vergelijking met een automobilist die nooit sport, leeft een dagelijkse fietser gemiddeld langer, dus nogmaals tijdswinst :) Als je kinderen naar school en hun hobby's fietsen, verlies je geen tijd door hen overal naar toe te brengen en weer af te halen. Met een fiets zijn ze ook onafhankelijker en Nederlandse kinderen vinden het zelfs gênant om met de auto naar school gebracht te worden. Nu we het toch over scholen hebben, vergelijk deze school eens met deze school; een kwart van het spitsverkeer is schoolverkeer. Tenslotte is er ook nog de Brever-wet: doordat we sneller kunnen reizen, reizen we steeds vérder, maar niet korter. De auto heeft er dus voor gezorgd dat men verder werkt, winkelt, uitstapjes maakt,... en in veel gevallen dus weinig tijdswinst boekt of zelfs tijd verliest.
Het is een feit dat niet iedereen elke verplaatsing met de fiets kan maken. Veel hangt bvb. af van hoe afgelegen je woont. Toch is er veel meer mogelijk dan men over het algemeen denkt, bijvoorbeeld met een elektrische fiets, een cargofiets of een combinatie van beide. Zo heb je, afhankelijk van je noden, meer snelheid, meer laadvermogen, of allebei. Een standaard fiets kan gemakkelijk uitgebreid worden met tassen of een trailer, waar bvb. voor een week boodschappen in past. Bij een actieve en gezonde levensstijl hoort ook gezonde voeding: een paar keer per week vers eten kopen en geen grote kratten frisdrank kopen zorgt er voor dat je geen grote hoeveelheid boodschappen ineens moet vervoeren. Dan volstaan enkele grote fietstassen zoals de 2 x 33 liter tassen in bovenstaande foto. Samen met je partner naar de winkel fietsen kan de bagagecapaciteit verdubbelen. Grotere producten kan je online bestellen (internetaanbod groeit snel) of door een winkel laten leveren, zelfs boodschappen.
Voor sommige daguitstappen of vakanties kan men bvb. een auto huren, wat nog steeds veel goedkoper is dan een eigen auto, die toch 95% van de tijd stil staat in de garage of op een parking. Verder zijn er nog groeiende projecten zoals Cambio en Autopia. Of gewoon het openbaar vervoer, eventueel in combinatie met een vouwfiets of Blue-bike. Dit vraagt allemaal wat meer planning, maar dan betaal en gebruik je een voertuig wanneer je het nodig hebt, in plaats van het 5% van de tijd te gebruiken en volledig te betalen. Met een eigen auto voor de deur wordt er vaak niet nagedacht over alternatieven. Hij staat er en zal gebruikt worden, het wordt een automatisme, ook voor korte ritten en bij mooi weer. Tenslotte is de keuze van je werk- en woonplaats een heel belangrijke: Met een lokaal ingericht leven kan je veel tijd en geld besparen, twee zaken waar veel mensen nooit genoeg van hebben.
Van auto naar fiets
Om meer mensen op de fiets te krijgen is een goede fietsinfrastructuur gewenst, maar in fietslanden zoals Nederland en Denemarken is die er ook pas gekomen omdat de bevolking steeds meer begon te fietsen of zelfs in opstand kwam (zie filmpje hieronder). Het is dus een wisselwerking van vraag en aanbod, al lopen we in België achter op veel buurlanden en zou het sneller mogen veranderen. Veilige afgescheiden fietspaden zijn een must, vooral met dit en dit artikel in het achterhoofd. Maar laat de trage evolutie vooral geen reden zijn om voorlopig niet te fietsen.
Overheden beginnen ook stilaan te beseffen dat een mobiliteitsbeleid uit de sixties niet meer werkt in de 21e eeuw, vandaar dat bijna alle overheden in principe minder mensen in de auto en meer mensen op de fiets (of andere alternatieven) willen. Logisch ook, want fietsen brengt de overheid meer op dan autorijden. Alleen in sommige groeilanden moet men daar nog achter komen. In België wil men zowel op Vlaams, provinciaal als stedelijk niveau een verschuiving. Is het voldoende? Gaat het snel genoeg? Daarover verschillen de meningen. Feit is wel dat er verandering in positieve zin is. In de voorbeelden die volgen zal je echter zien dat het ambitieuzer kan. Zelfs fietsland Nederland wilt inzetten op nóg meer fietsen.
Amsterdam werd in 1972 ook gedomineerd door auto's. Er is echter snel een kentering gekomen, na protest van de bevolking (foto's voor en na kan je hier bekijken):
En kijk hoe het er nu aan toe gaat, en bij uitbreiding ook in de rest van Nederland:
Hieronder mijn favoriet, een filmpje uit Kopenhagen (Denemarken). Het is ook een Amerikaanse reportage, maar misschien geeft dat vanuit ons perspectief wel het beste beeld, omdat de VS ook een auto-centrisch land is, en ze net zoals wij verbaasd zijn over zaken die in Denemarken vanzelfsprekend zijn:
Spitsuur in Kopenhagen:
En dan de hoofdstad van België: Bijlange nog geen fietsstad, maar er is vooruitgang. En niet alleen omdat de woordvoerder van automobilisten-belangenvereniging Touring zegt 'dat je er voor moet zorgen dat mensen de switch maken van auto naar fiets'.
En de rest van de wereld? Die is ook bezig aan een transitie:
Bicycle sales outpace cars as European 'bike revolution' gains speed
Boris Johnson gives green light to London's cycling superhighway
Cambridge to become a world-leading cycling city
Germany is fast becoming one of Europe’s most impressive (and largest) cycling nations
The bicycle revolution in Paris, five years later
Minneapolis plans big push for protected bike lanes in city core
The Portland Bureau of Transportation works to make bicycling an integral part of daily life
Bogota shows how to reinvent cities
Sisi gets on his bike to tackle Egypt's bulging fuel subsidies – and waistlines
Evolutie in New York:
Tot slot nog een reportage die het verplaatsingsgedrag van 8 Nederlanders en 8 Australiërs vergelijkt:
Het 20e eeuwse ideaalbeeld van zo veel mogelijk autowegen en één of meer auto's per gezin is in veel landen op zijn grenzen gebotst. Ruimte, grondstoffen en energie worden schaarser en duurder, terwijl de wereldbevolking nog steeds toeneemt. Er is ook steeds meer aandacht voor gezond leven, voor een actieve levensstijl in een gezonde buitenlucht. Er wordt tegenwoordig ook meer belang gehecht aan veilige en leefbare steden, zoals bvb. Freiburg in Duitsland (foto's).
Voor het klimaat is er de noodzaak om gaandeweg afscheid te nemen van fossiele brandstoffen (die sowieso ten einde lopen), en het is maar de vraag of we na het olietijdperk genoeg energie zullen hebben om miljarden (elektrische) auto's van 1000 kg aan 100 km/u voort te bewegen. Europa lijdt nú al aan energie-onzekerheid, en ook de VS is best niet te euforisch over schalie-olie. 'Individueel gemotoriseerd transport' is uiteraard maar een deel van het probleem, maar het is één van de factoren waar we dagelijks een grote invloed op kunnen uitoefenen, en volgens mij kan de fiets hier een grote positieve rol in spelen.
De fiets is dus zowel voor het klimaat, luchtkwaliteit, files, plaatsgebrek, energieproblemen, veiligheid, leefbaarheid, lawaai, overgewicht,... een logische keuze, zelfs als we maar de helft van onze verplaatsingen per fiets zouden doen.
