Weg met de taboes: dagelijkse portie vlees, gecharterde zonvakanties, bedrijfswagens

De Morgen

 

Er sluimert een nieuwe ongemakkelijke waarheid in het klimaatdebat: de spagaat tussen enerzijds de brede politieke en publieke aanvaarding van de 1,5 graden Celsius opwarmingsgrens na de klimaattop in Parijs en anderzijds het besef van de radicale consequenties voor ons beleid en dagelijkse leven. Zoals die vervelende ochtend waar je wéét dat je moet opstaan, en je wéét dat je te laat zult komen en je je toch nog eens omdraait...

 

Het klimaatakkoord van Parijs raakt op minder dan een jaar tijd geratificeerd. Daarmee is niet enkel het akkoord historisch, maar ook de snelle bekrachtiging ervan. De ratificatie van het akkoord van Kyoto duurde 7 jaar en dan nog zonder de grote vervuilers zoals China en de VS. Beide landen nemen nu het voortouw, een belangrijk signaal dat er zélfs politiek zich een momentum aftekent voor een mondiale aanpak van de klimaatopwarming. (België lijkt steeds meer op de in het niets starende probleemleerling achterin de klas.)

 

Maar als de wereld nu tempo verliest en talmt om het akkoord in de praktijk om te zetten, dan valt niet te overziene klimaatchaos niet meer te vermijden. Een opwarming van de planeet met twee graden Celsius wordt door wetenschappers niet langer gezien als een "veilig plafond" maar als een absolute bovengrens die we niet mogen overschrijden en waar we liefst zo ver mogelijk onder blijven. Een boodschap die duidelijk aankwam in Parijs, want wereldleiders beloofden er te zullen streven om de opwarming tot 1,5 graden Celsius te beperken.

 

​

Kloof

​

Als je echter van de voornemens van de wereldleiders inzoomt op de daadkracht van het politieke beleid, dan gaapt er een enorme kloof. In het licht van wat er ons in de komende jaren al te wachten staat, zijn wat zonnepanelen, hybride-SUV's en veggie-donderdagen minder dan een druppel op een steeds hetere plaat. De praktische toepassing van het klimaatakkoord vereist een radicale en snelle omwenteling van het mondiale fossiele energiesysteem, onze mobiliteit, onze consumptiepatronen en ons industriële landbouwmodel. We moeten nú de behandeling starten om af te raken van onze verslaving aan olie, steenkool en gas.

 

Een recent rapport van Oil Change International maakt het eigenlijk heel erg simpel. Zij berekenden dat om nog 50% kans te hebben om de opwarming onder de 1,5 graden Celsius te houden, er vanaf nu (!) geen enkele nieuwe bron van fossiele brandstoffen meer mag worden aangeboord. Inderdaad: geen nieuwe olie- of gasboringen en steenkoolmijnen meer. We hebben gelukkig één grote troef: de disruptieve verandering op de energiemarkt door de doorbraak en sterk dalende prijzen van hernieuwbare energie. Elektriciteit halen uit wind en zon werd een pak efficiënter en is vandaag al concurrentieel met de klassieke energiebronnen. Het zal die concurrentieslag ook winnen, en het is onbegrijpelijk dat bijvoorbeeld de Belgische regering, wiens mantra duidelijk 'de economie' is, zo blijft vasthouden aan energiebronnen die geen toekomst meer hebben.

 

We moeten als maatschappij naar een radicale mindshift en een samenlevingsmodel waarin krakkemikkige kerncentrales, routineus autogebruik en mateloze consumptie geen plaats meer hebben. Ook netbeheerder Elia dringt vandaag aan op een ambitieus en gedragen energieplan, met als rode draad: energiebesparing en een (super)snelle vergroening van onze energiebronnen. Zodat ook de elektrische auto, die binnenkort de ongezonde diesels en ook benzinewagens zal vervangen, niet op vuile energie moet rijden.

 

​

Ander mobiliteitsmodel

​

Die elektrische auto moet zijn plaats krijgen in een ander mobiliteitsmodel: met minder verplaatsingen en autobezit en meer stappen, fietsen, auto-delen en performant openbaar vervoer. In plaats van oeverloos te discussiëren over Oosterweel of een bredere Brusselse ring, moeten we bespreken hoe en waar we rijstroken kunnen wégnemen, niet bijbouwen.

 

De grootste fossiele subsidie in dit land - de fiscale voordelen voor bedrijfswagens - had eergisteren al moeten afgeschaft worden. De transportsector is immers de achilleshiel van het Belgische klimaatbeleid; de uitstoot moet dringend naar beneden en de publieke ruimte die we massaal opofferden aan de auto moet stelselmatig terug naar de mensen. Ook andere taboes zoals onze dagelijkse portie (rood) vlees of onze gecharterde zonvakantie moeten we in vraag durven stellen.

 

Dus beste politici in dit land, laat ons iets afspreken. Giet het Belgische klimaatakkoord dat jullie vorig jaar op de valreep afsloten – hoe weinig ambitieus het ook is – eindelijk in wetgeving en haal ons land uit het internationale verdomhoekje. Doe ook jullie huiswerk uit Parijs: ratificeer het klimaatakkoord en vertaal het naar de Belgische context.

 

Voer die reeds genomen beslissingen gewoon uit en dan kunnen we éindelijk aan het echte werk beginnen: het uittekenen van een sterk klimaat- en energiebeleid waarmee onze Belgische probleemleerling de primus van de klas wordt.