"We groeien ons kapot": 238 academici pleiten in open brief voor rem op economie

De Morgen

 

"Om verschillende sociale problemen op te lossen moeten we af van meer economische groei, en moeten we werk maken van een rechtvaardiger verdeling van wat we vandaag hebben." Die oproep lanceren 238 Europese academici.

 

Alleen door economische groei los te laten, kunnen we de levenskwaliteit verhogen, de natuurlijke omgeving herstellen, ongelijkheid terugdringen en betekenisvolle jobs creëren. Dat is in een notendop de oproep die 238 academici vandaag publiceren in verschillende Europese kranten, waaronder De Morgen.

 

Het opiniestuk komt er aan de vooravond van een conferentie in het Europees Parlement. "Dit debat leeft al ruim een decennium binnen de academische wereld", zegt Nick Meynen van het European Environmental Bureau, dat mee de conferentie op de agenda zet. "In 2008 hadden we onze eerste conferentie in Barcelona, toen waren we met zo'n 150 wetenschappers. In 2014 waren we al met 3.000 deelnemers, met naast academici ook vertegenwoordigers van middenveldorganisaties en activisten." Dat nu ook politici mee in bad worden getrokken is voor Meynen dan ook de reden om het woord 'historisch' te rechtvaardigen.

​

 

Duurzaamheid en economische groei

​

De betrokken academici zijn niet enkel verbonden aan faculteiten die zich bezighouden met duurzame ontwikkeling, maar net zo goed zijn er economen, sociologen en antropologen van gerenommeerde instellingen als Oxford, Columbia en de London School of Economics.

 

Volgens de ondertekenaars is er een fundamentele tegenstrijdigheid tussen duurzaamheid en economische groei. Hun basismanifest, zo je wil, verscheen al in 1972, met het spraakmakende rapport Limits to Growth van de zogeheten Club van Rome. De post growth-beweging die daaruit is gegroeid krijgt almaar meer gehoor. Met alternatieve beleidsvoorstellen willen ze de beleidsmakers overtuigen dat het onverantwoord is om nog door te gaan op de huidige weg.

 

De beweging heeft daarom vier prioriteiten naar voren geschoven. Zo moet er een speciale commissie komen in het Europees Parlement, die actief het debat voert over de toekomst van de economische groei. Het bruto binnenlands product als maatstaf voor economische welvaart is te eng. Veel kosten van milieuvervuiling, zeker op de lange termijn, worden in het bbp niet meegenomen.

 

Voorts moet het Stabiliteits- en Groeipact op de schop, omdat het te zeer focust op regels die overheidstekorten en overheidsschuld trachten in te perken. Het moet omgevormd worden tot een Stabiliteits- en Welzijnspact, dat lidstaten in staat stelt om te voorzien in de basisbehoeften van de inwoners. Tot slot moet een ministerie voor Economische Transitie meewerken aan een nieuwe economie die rechtstreeks focust op menselijk en ecologisch welzijn.

​

 

Overheid

 

Hoe Europa dit op zichzelf moet orchestreren in een mondiale economie, is slechts één bedenking die Hans Bevers, hoofdeconoom van Bank Petercam Degroof, op onze vraag uit. "Er kan niet genoeg aandacht zijn voor ons milieu, voor meer sociale en economische gelijkheid. Tegelijk zie ik niet in hoe negatieve groei op zich een oplossing kan zijn."

 

Toch ziet Bevers ook terechte pijnpunten. "De uitstoot van schadelijke stoffen wordt door de marktwerking onvoldoende gereflecteerd in de uiteindelijke kostprijs. Dezelfde redenering gaat op voor ongelijkheid en financiële stabiliteit. De markt evolueert niet automatisch naar een evenwicht. Dus moet de overheid ingrijpen."