België is te klein voor kernenergie

De Morgen

​

Kris Voorspools lijst alle nadelen van kerncentrales nog eens op. Voorspools is consultant. Zijn bedrijf, 70Watt Consulting, geeft advies, opleidingen en seminaries over energiemarkten en risicobeheer.

 

We kennen allemaal de voordelen van kerncentrales. Ze stoten geen CO2 uit en maken behoorlijk goedkope elektriciteit. We kennen ook de nadelen. Je zit voor een heel lange periode met vervelend afval en als het dan toch misloopt, zit je met een catastrofe. Het debat over kernenergie is zo oud als kernenergie zelf. Een objectieve conclusie is er nooit gekomen omdat nuances en het gewicht dat beide partijen toekennen aan de voor- en nadelen, subjectief lijken.

 

Heeft de ramp in Japan hier iets aan veranderd? Hebben we nu meer objectieve informatie om het pleit voor eens en voor altijd te beslechten? Ik denk van wel.

 

Europese landen gaan hun kerncentrales aan stresstests onderwerpen. Wat de criteria zijn voor die tests is nog niet duidelijk, maar natuurrampen en terroristische aanslagen staan allicht op de lijst. Maar het is duidelijk dat er, ondanks de meest uitgebreide maatregelen, nooit een veiligheidsgarantie van 100 procent zal zijn. Er kan altijd iets gebeuren waar niemand eerder aan gedacht had. De reactoren in Fukushima werden ontworpen om bestand te zijn tegen aardbevingen; maar niet tegen zo'n zware aardbeving in combinatie met een tsunami. Dat soort gebeurtenissen hoort nu eenmaal tot de zeer grote groep van alles wat 'statistisch onbelangrijk' is en bijgevolg wordt uitgefilterd.

 

De stresstests gaan over wat er fout zou kunnen lopen in een kerncentrale. Wat ontbreekt, is wat de mogelijke impact zou zijn als er toch, ondanks alle veiligheidsmaatregelen, iets misloopt. Heel concreet zou een impactanalyse ook moeten nagaan wat de impact zou zijn van een Fukushima scenario in Doel. Wat zou het effect zijn van een kernramp in de Belgische context. Hierna enkele aandachtspunten.

 

1. In Fukushima werd de evacuatiezone uitgebreid tot 30 kilometer rond de beschadigde centrales. Als je een straal van 30 kilometer rond Doel tekent betekent dit een evacuatie van de helft van de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen en ook een stuk van het zuiden van Nederland. Brussel en Gent liggen net buiten die perimeter, maar als je weet dat ook buiten die 30 kilometer zone verhoogde straling is waargenomen lijkt het aangewezen om die steden ook te evacueren.

 

2. Er werd radioactief water geloosd uit de beschadigde reactoren. In Japan kon dat in volle zee gebeuren waardoor het radioactief effect snel verdund kon worden. In Doel zou die lozing in de Schelde moeten gebeuren en kan de verdunning pas gebeuren aan de monding. Hierdoor wordt de radioactief besmette zone uitgebreid over de hele Scheldemonding tot aan de kust.

 

3. De Belgische industrie is in belangrijke mate opgebouwd rond het Antwerps havengebied. Ook in Nederland is de Scheldemonding veruit de belangrijkste industriezone. Een kernramp in Doel staat garant voor een ogenblikkelijke stopzetting van alle industriële activiteit in die volledige zone. De Antwerpse haven, Bayer, BASF, Solvay, Degussa, Esso, Total en vele anderen. Allemaal bedrijven die onmiddellijk en langdurig hun activiteiten zullen stopzetten. Een omzet van miljarden euro's en een tewerkstelling van honderdduizenden mensen. Allemaal weg. En ook het overgrote deel van toeristische inkomsten kun je wellicht vergeten.

 

4. Omdat de densiteit in België veel groter is dan in Japan zouden de effecten bij ons veel groter zijn. Niet alleen humanitair, want de bevolkingsdichtheid rond Doel is veel groter dan rond Fukushima, maar ook economisch. Japan heeft een bruto binnenlands product van 5.000 miljard dollar. In België is dat 'amper' 470 miljard. De Belgische economie zal bijgevolg een ramp van dat kaliber veel moeilijker (zeg maar onmogelijk) kunnen absorberen.

 

5. Alle effecten spelen op zeer lange termijn. Tsjernobyl draagt nog steeds de gevolgen van de ramp, nu 25 jaar geleden. Dit betekent dat de terugkeer van de industrie pas binnen generaties overwogen kan worden. Op een economische investeringshorizon betekent dit dat het verdwijnen van die industrie permanent en onomkeerbaar is.

 

Conclusie: de kans op een nucleair ongeval in België is erg klein, maar onze economie kan een ramp van die proporties onmogelijk dragen. De gevolgen zouden niet alleen humanitair dramatisch, maar ook economisch funest zijn. Risico's nemen is alleen aanvaardbaar als je de gevolgen ervan kunt dragen. Is dat niet het geval, dan is het volslagen onverantwoord om de risico's te nemen. België is geografisch, demografisch en economisch te compact voor kernenergie.